Ολοένα και μεγαλύτερος είναι ο ρόλος της τεχνολογίας στο σύγχρονο ποδόσφαιρο, έχοντας εξελιχθεί σε ένα πολύτιμο εργαλείο προκειμένου να διασφαλιστεί η διαφάνεια και η δικαιοσύνη στις διαιτητικές αποφάσεις που λαμβάνονται κατά τη διάρκεια των αναμετρήσεων. Ορισμένες από τις σημαντικές προσθήκες που έχουν αλλάξει το ρου του παιχνιδιού είναι η Goal Line Technology (GLT) και το Semi-Automated Offside Technology (SAOT), τα οποία αποτελούν εξελιγμένα συστήματα που μεταφέρουν τη λήψη αποφάσεων από την ανθρώπινη παρατήρηση στους αισθητήρες, τα δίκτυα και τους αλγόριθμους, με το ημιαυτόματο οφσάιντ να διατηρείται και την επικείμενη αγωνιστική περίοδο στο ελληνικό πρωτάθλημα.
Η πρώτη τεχνολογία πρόκειται για ένα αυτοματοποιημένο σύστημα που καθορίζει με απόλυτη ακρίβεια εάν η μπάλα έχει περάσει τη γραμμή του τέρματος με τη βοήθεια ραδιοσυχνικής αναγνώρισης Arduino interfacing (RFID), το οποίο ενσωματώνει τη χρήση ραδιοκυμάτων για την εξαγωγή των πληροφοριών που είναι αποθηκευμένες σε μια ετικέτα που επισυνάπτεται σε ένα αντικείμενο. Το σύστημα χρησιμοποιεί ετικέτες που τοποθετούνται στην εσωτερική επιφάνεια της ποδοσφαιρικής μπάλας και οι πληροφορίες που είναι ενσωματωμένες σε εκείνες διαβάζονται από αναγνώστες RFID, τοποθετημένες πίσω από το τέρμα. Αυτή η τεχνολογία δεν απαιτεί πρόσθετο προγραμματισμό και ανάλυση κάμερας στη λήψη αποφάσεων, καθιστώντας έτσι το σύστημα ως μία άμεση βοήθεια σε διαιτητές, διατηρώντας το ρυθμό του παιχνιδιού, ενώ στις περιπτώσεις που ανιχνευτεί γκολ, το ρολόι του διαιτητή δονείται και εμφανίζει την αντίστοιχη ένδειξη.
Απεναντίας, το Semi-Automated Offside συνδυάζει τόσο την τεχνητή νοημοσύνη, όσο και τρισδιάστατη απεικόνιση, έχοντας αισθητήρες εντός της μπάλας προκειμένου να βοηθάει τους διαιτητές στις δύσκολες φάσεις οφσάιντ. Πιο συγκεκριμένα, λειτουργεί με ένα δίκτυο έως και 12 καμερών τοποθετημένων στην οροφή του σταδίου που παρακολουθεί με ακρίβεια 29 σημεία στο σώμα κάθε ποδοσφαιριστή. Τα δεδομένα ανανεώνονται 500 φορές το δευτερόλεπτο, ενώ η έξυπνη μπάλα στέλνει δεδομένα σε πραγματικό χρόνο. Όταν προκύψει μια πιθανή φάση οφσάιντ, ο υπολογιστής δημιουργεί αυτομάτως ένα τρισδιάστατο γραφικό που παρουσιάζεται στους θεατές και το διαιτητή μέσω του VAR, αποσπώντας θετικά σχόλια κατά το ντεμπούτο του στο Παγκόσμιο Κύπελλο του Κατάρ το 2022.
Πώς ενσωματώνονται τέτοιες καινοτομίες στα εθνικά πρωταθλήματα;
Η εισαγωγή τέτοιων τεχνολογιών σε ένα εθνικό πρωτάθλημα είναι μία σύνθεση υπόθεση δεδομένου πως απαιτεί τεχνική υποδομή, όπως μεταξύ άλλων εξοπλισμό γηπέδων και πιστοποιημένα δίκτυα δεδομένων, αλλά και οικονομική επένδυση. Ενδεικτικό είναι το γεγονός πως το κόστος εγκατάστασης και συντήρησης του GLT μπορεί να ξεπεράσει τα 250.000 ευρώ ανά γήπεδο, ενώ το SAOT είναι ακόμη ακριβότερο. Παράλληλα, απαιτείται και η πολύπλευρη εκπαίδευση διαιτητών και τεχνικών και έγκριση από τη FIFA/IFAB ούτως ώστε να τηρηθούν τα προβλεπόμενα διεθνή πρωτόκολλα από τις ομοσπονδίες.
Μέχρι στιγμής, η Premier League της Αγγλίας, η Bundesliga της Γερμανίας, η La Liga της Ισπανίας, η Serie A της Ιταλίας και η Eredivisie της Ολλανδίας είναι μερικά από τα εθνικά πρωταθλήματα που χρησιμοποιούν GLT και το SAOT, με την Ελλάδα ναι μεν να επικαλείται το υψηλό κόστος και τις τεχνικές δυσκολίες των εν λόγω καινοτομιών, ωστόσο, την περσινή αγωνιστική περίοδο να δοκιμάζει για πρώτη φορά τις προαναφερθείσες τεχνολογίες στα Play Off της Super League.
Το πρώτο παιχνίδι που έγινε με τη συμβολή των παραπάνω τεχνολογιών ήταν το ντέρμπι ανάμεσα σε ΑΕΚ και ΠΑΟΚ στην OPAP Arena, με το Semi Automated Offside να αποδεικνύεται καθοριστικό στη ροή της 1ης αγωνιστικής των Play Off σε δύο φάσεις. Στις καθυστερήσεις του πρώτου μέρους ακυρώθηκε το γκολ του Μουκουντί για παθητικό οφσάιντ μετά από on field εξέταση του πολύπειρου Γερμανού διαιτητή, Μπριχ, με τη θέση του κεντρικού αμυντικού της ΑΕΚ να επιβεβαιώνεται και από το ημιαυτόματο οφσάιντ. Χαρακτηριστικότερη ήταν η φάση στο 65΄ όταν ο ΠΑΟΚ έφερε το ματς στα ίσα (2-2) με τον Αντρίγια Ζίβκοβιτς. Ο επόπτης σήκωσε τη σημαία του, ωστόσο, κατόπιν με τη συμβολή του ημιαυτόματου οφσάιντ διαπιστώθηκε πως ο Σέρβος μεσοεπιθετικός καλύπτεται από τον Γκατσίνοβιτς, με το γκολ να μετρά κανονικά.
Με την ολοκλήρωση της φετινής αγωνιστικής περιόδου και την αξιοποίηση των παραπάνω συστημάτων, η αναπληρώτρια πρόεδρος της Super League, Κάτια Κοξένογλου, προχώρησε στο δικό της απολογισμό, επισημαίνοντας χαρακτηριστικά ότι «η χρήση της τεχνολογίας του ημιαυτόματου οφσάιντ στα Stoiximan Super League Playoffs 1-4 ήταν μια ομόφωνη απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της διοργανώτριας αρχής.
Η πρωτοβουλία αυτή προκειμένου να αναβαθμιστεί η ακρίβεια των αποφάσεων των διαιτητών στα φετινά Stoiximan Super League Playoffs 1-4 κρίνεται ως απόλυτα επιτυχημένη και ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία εφαρμογής του ημιαυτόματου οφσάιντ στους αγώνες του Πρωταθλήματος Stoiximan Super League 2025-2026, όπως αποφάσισε ομόφωνα το Διοικητικό Συμβούλιο. Οι περιπτώσεις κατά τις οποίες αξιοποιήθηκε η τεχνολογία του ημιαυτόματου οφσάιντ, συντέλεσαν στην περαιτέρω ενίσχυση της αξιοπιστίας. Παράλληλα, εδραιώθηκε και στη φίλαθλη κοινή γνώμη η αντίληψη ότι η τεχνολογία αποτελεί πλέον αναπόσπαστο στοιχείο του ποδοσφαίρου, παρέχοντας πολύ πιο αποτελεσματική τοποθέτηση της εικονικής γραμμής οφσάιντ και μειώνοντας τον χρόνο λήψης απόφασης από τους διαιτητές», είπε χαρακτηριστικά.
Εκτός από τα παραπάνω τεχνολογικά εργαλεία που έχει στη διάθεσή του το ποδόσφαιρο, αναπτύσσει διαρκώς νέα που δεν εξυπηρετούν κατ΄αποκλειστικότητα τη διαιτησία, αλλά και τη στατιστική ανάλυση, την πρόβλεψη τραυματισμών, την ανάλυση τακτικής και το scouting ποδοσφαιριστών. Στην ατζέντα της FIFA ήδη βρίσκεται ένα fully-automated VAR που εκτιμάται πως θα έχει τεθεί σε εφαρμογή μέχρι το 2030 με τη χρήση ρομποτικών καμερών, AI-αλγόριθμων και ελάχιστη ανθρώπινη παρέμβαση.
